Fen Deneyleri- Katı, Sıvı, Gaz- Isı ve Genleşme

Fen Etkinlikleri

Fen etkinliklerinde amaçlardan bazıları; öğrencilerin doğal dünyayı öğrenmeleri ve anlamaları, bilmeye ve anlamaya istekli olmaları, sorgulama, doğal çevrelere değer verme, mantığa değer verme, eylemlerin sonuçlarını düşünme gibi bilimsel değerlere sahip olmalarını sağlamaktır.
Her sınıf düzeyinde öğrencilerin merak duygularının geliştirilmesi ve çeşitli olaylara merak duygusunun teşvik edilmesi gerekir.
Öğrencilerin ilgi ve meraklarını canlı tutan fen etkinlikleri kapsamında yapılan fen deneyleri de öğrencilerin oldukça ilgilerini çeken ve merak uyandıran etkinliklerdendir. Deneyler yoluyla, öğrenciler, çevrelerinde meydana gelen olayları daha iyi anlamakta ve günlük yaşantılarından seçilen örneklerle edindikleri bilgiler daha kalıcı hale gelmektedir.
Size sunduğumuz sayfalarda, ilkokul, 3. sınıf öğrencilerinin yanı sıra diğer ilkokulun tüm sınıflarında öğrencilerin ilgisini çekebileceğini düşündüğümüz deneyler yer almaktadır. Deneyler; katı, sıvı, gaz ve ısı, genleşme kavramları ile ilgilidir. Deneylere ulaşmak için aşağıdaki linki tıklayınız.

fen_deneyleri

Etkinliğin Adı: Katı, Sıvı ve Gaz

Etkinliğin Amacı: Katı, sıvı ve gaz kavramlarının örneklendirilmesi

Kullanılan Araç ve Gereçler: Buz, ısı kaynağı, metal kap

Etkinliğin Yapılışı:

1.     Plastik bir kaba, su doldurarak buzdolabında dondurunuz.

2.     Ertesi gün buzu alıp erimeden etkinliğin yapılacağı ortama götürünüz ve masanın üzerine koyarak öğrencilerle birlikte buzun su haline gelişini inceleyiniz.

3.     Oluşan suyu bir kaba koyarak ısıtınız ve buhar haline gelmesini gözlemleyiniz.

     Gözlemler sonunda, öğrencilerinize şu soruları yöneltebilirsiniz:

-         Buza dokunduğunuz zaman ne hissediyorsunuz? Böyle hissetmenizin nedeni nedir?

-         Uzun süre buzu elimizde tuttuğumuzda, elimizde ve buzda ne gibi değişiklikler olur?

-         Maddenin üç halini görebileceğimiz, su örneğinden başka hangi maddeleri örnek olarak verebiliriz?

-         Suyu buzluğa koyarken cam kap kullanılsaydı ne olurdu? Suyun bu özelliği hangi canlılara nasıl avantaj sağlar?

Etkinliğin Adı: Zıplayan Para

Etkinliğin Amacı: Isınan havanın genleştiğini kavrayabilme

Kullanılan Araç ve Gereçler: Pet şişe veya cam şiye, pet şişenin kapağı veya madeni para, su

Etkinliğin Yapılışı:

1.     Şişenin ağzını ve kapağını az bir suyla ıslatınız.

2.     Kapağı  veya parayı şişenin ağzına koyunuz.  Ne olabileceğini öğrencilerinize tahmin ettiriniz. (Para ağır olduğu için kapağı tercih etmeniz daha net sonuçlar almanızı sağlar.)

3.     Ellerimizi şişenin etrafında çevreleyerek bir süre tutalım (ellerimizin sıcak, şişenin soğuk olmasına dikkat edelim)

4.     Paraya ne olacağını gözlemleyelim.

       Gözlem sonuçlarına göre aşağıdaki sorular üzerinde durulabilir:

-         Etkinlik sonucuyla tahmin ettiğiniz sonuç arasında bir fark var mı?

-         Eğer ellerinizi soğuk suyla yıkayıp şişeyi tutsaydınız etkinlik sonucu değişir miydi?

-         Kapağın zıplamasının nedeni nedir?

-         Etkinlikte şişeyi ellerinizle tutmak yerine başka ne yapılabilirdi?

-         Şişenin ağzına kapatılan kapağın ıslatılma nedeni nedir?

Etkinliğin Adı: Kaybolan Çukur

Etkinliğin Amacı: Isınan havanın genleştiğini  kavrayabilme

Kullanılan Araç ve Gereçler: Tenis topu, sıcak su, bardak, topu suyun içinde tutmak için kapak

Etkinliğin Yapılışı:

1.     Tenis topunun üzerine bastırarak bir çukur oluşturunuz.

2.     Bardağın içini sıcak su ile doldurunuz.

3.     Üzerinde çukur olan tenis topunu sıcak su ile dolu bardağın içine bırakınız ve üzerine bir kapak kapatıp bir süre bekledikten sonra gözlemleyiniz.

Gözlem sonuçlarına göre öğrencilerin dikkati şu konulara çekilebilir:

-         Sıcak suya konulan buruşuk tenis topundaki değişikliğin nedeni nedir?

-         Beton üzerine konulan futbol ve ya diğer topların havasının inmesinin nedeni nedir?

-         Çevrenizden buna benzer örnekler verebilir misiniz?

Etkinliğin Adı: Su Termometresi Yapalım

Etkinliğin Amacı: Isı karşısında maddelerin hareketini görme

Kullanılan Araç ve Gereçler: Cam şişe, mürekkep veya gıda boyası, yaklaşık 3 cm şerit şeklinde karton, cetvel, buz veya soğuk su, geniş kap, oyun hamuru, sıcak su, pipet

Etkinliğin Yapılışı:

1.     Cam şişeyi çeşme suyu ile doldurunuz.

2.     Cam şişeye birkaç damla mürekkep damlatınız.

3.     Plastik pipetin etrafını, pipet on cm üstte kalacak şekilde oyun hamuru kullanarak şişenin ağzına yerleştiriniz.

4.     Şerit şeklindeki kartonun üzerini cetvelle birimlendiriniz.

5.     Pipetteki su seviyesini işaretleyiniz (şişenin kenarından hava sızmamasına dikkat edilmeli.)

6.     Şişeyi bu halde içinde buz bulunan derin kaba yerleştiriniz. Pipetteki su seviyesini gözlemleyiniz ve beş dakika beklettikten sonra yeniden işaretleyiniz.

7.     Altıncı adımda yapılanları, kaba buz yerine sıcak su koyarak tekrar yapınız ve sonuçları karşılaştırınız.

Buz ve sıcak su etkisiyle termometredeki değişiklikleri zamana bağlı olarak bir grafikle göstererek grafiği yorumlayınız.

Etkinliğin Adı: Hangisi Daha Sıcak?

Etkinliğin Amacı: Isı iletiminin maddenin cinsine bağlı olabileceğini gösterme

Kullanılan Araç ve Gereçler: Plastik kaşık, ağaç kaşık, metal kaşık, varsa cam kaşık ya da cam çubuk, sıcak su, kap

Etkinliğin Yapılışı:

-         Malzemeleri  göstererek hangisinin daha fazla ısınacağını sorarak ön bilgilerini ölçünüz.

-         Bir kapta sıcak su hazırlayınız. (Döküldüğünde kimsenin yanmayacağı sıcaklıkta olmalı)

-         Sıcak suyun içine yukarıdaki araçları koyarak birkaç dakika bekleyiniz.

-         Sonra kaşık ya da çubuklara dokunarak hangisinin daha çok ısındığını gözlemleyiniz.

Gözlem sonuçlarına göre aşağıdaki konulara dikkat çekilebilir:

-         Sizce en sıcak kaşık hangisidir? Neden?

-         Tahminlerinizde yanılma oldu mu? Hangi kaşıkta? Neden?

-         Isı  alış verişini tanımlayınız.

PAYLAŞ